GALERIA JEDNEGO OBRAZU – DZIEŁO FAKTYCZNE: Dorota Podlaska, Tkanina Generał uleczony

4 października, godz. 17.00, Faktyczny Dom Kultury
Jesień przyszła (nie ma na oto rady), zbliża się listopad (niebezpieczna dla Polaków pora) dlatego poczuliśmy (Anna Sańczuk i Mariusz Szczygieł), że czas najwyższy na leczenie słowiańskiej melancholii sztuką. Dlatego już 4 października w ramach naszego spontanicznego cyklu GALERIA JEDNEGO OBRAZU – DZIEŁO FAKTYCZNE zapraszamy na seans artystyczno-terapeutyczny, tym razem goszcząc Dorotę Podlaską – malarkę, autorkę kulinarnych performansów, pełną ciepła i przewrotnego humoru opowiadaczkę historii. A wraz z nią: dzieło osadzone w faktach historycznych i mentalności polskiej, które jest zarazem tkaniną, obrazem i haftem, czyli Generał uleczony – haft rekonstrukcyjny (2020). Razem z artystką będziemy (my – metaforycznie, Ona – realnie) zaszywać pęknięcia i rany polskiego ciała zbiorowego (uosobionego w pokiereszowanych szczątkach Generała Józefa Bema), egzorcyzmować upiory nadwiślańskiej historii, uwalniać „bohaterów narodowych” z pułapki naszego żarłocznego chwały patriotyzmu, a przereklamowane wielkie czyny zamieniać na małe czułe gesty. Artystka opowie o prezentowanym dziele oraz o swojej praktyce twórczej prezentując dokumentację swojej działalności. Jest szansa także na mały wtręt artystyczno-kulinarny (!). Zapraszamy na rozmowę o sztuce w kameralnym gronie i nieformalnej atmosferze
Bohaterem tkaniny ujętej w kształt trumny jest Generał Józef Bem, niezwykle barwny człowiek, uczestnik powstania listopadowego i Wiosny Ludów, bohater narodowy Polski, Węgier i Turcji. Albo raczej „bohaterem” dzieła są tu jego szczątki, które miały odegrać swą rolę w polityce historycznej po odzyskaniu niepodległość Polski. Szczątki Generała zostały zidentyfikowane w Aleppo (gdzie jako oficer tureckiej armii zmarł na malarię w 1850 roku) – po pęknięciach, nacięciach, uszkodzeniach na kościach. Trumnę w 1928 roku triumfalnie przewieziono z Syrii do Tarnowa, miejsca narodzin, a na czele komitetu stał marszałek Piłsudski. Władze zdecydowały o wystawieniu trumny bohatera na widok publiczny podczas przystanków: w Muzeum Narodowym w Budapeszcie i na Wawelu w Krakowie. Patriotyczna oprawa wydarzenia była spektakularna, jednak sarkofag stoi do dziś w parku tarnowskim pośrodku stawu na sześciu kolumnach, ponieważ Bem, jako konwertyta na islam, nie mógł być pochowany „w polskiej poświęconej ziemi”.
Dorota Podlaska, autorka tkaniny:
Jestem głownie malarką ale zawsze wybieram sposób powstania pracy w zależności od tematu. Postanowiłam uleczyć rany generała haftem, uzupełnić brakujące kości, zaszyć rany. Sama czynność haftowania leczy nas mentalnie i psychicznie. Skupienie na hafcie łagodzi stres, uwalnia neuroprzekaźniki, które sprzyjają radości i dobremu samopoczuciu, jednocześnie redukując hormony stresu. Zmniejsza niepokój, pomaga skupić się na chwili obecnej, wyciszają generowanie negatywnych emocji. Obniża ciśnienie krwi, zmniejsza tętno, utrzymuje mózg w zdrowiu. Praktyki przestrzenne i gestykulacyjne, takie jak haftowanie, są ważne dla rozwoju, utrzymania i naprawy mózgu. Haft pomaga mózgowi wyzdrowieć pacjentom po urazie – łączy na nowo synapsy nerwowe i poprawia plastyczność mózgu. Wielu artystów używa haftu do wyrażania osobistych i politycznych prawd. Godzina haftu nie uratuje świata, ale może pomóc ocalić siebie.

Tkanina Generał uleczony – haft rekonstrukcyjny pierwotnie powstała na wystawę „Wiosna na osiedlu Bema”, która odbyła się w 2020 roku w Galerii Arsenał w Białymstoku. To była druga odsłona wystawy zbiorowej „Wiosna (lato, jesień, zima) Ludów”, prezentowanej w BWA w Tarnowie w 2019 roku, osnutej wokół postaci Bema. Jej tematem była polityka historyczna oraz symboliczna i rzeczywista nekroprzemoc, czyli co się dzieje z ciałami bohaterów, kiedy zostaną wykorzystane do przepisywania historii.
Tak o tkaninie napisała Monika Weychert, kuratorka obu wystaw: „(…) Tym razem Podlaska pochyla się nad losem osób traktowanych jak mięso armatnie: porzuconych bohaterek/bohaterów, których cielesność po wojnie już nikogo nie interesuje, weteranek/ów z syndromem post-traumatycznym, osób okaleczonych fizycznie i psychicznie. Kiedy wracają z niebezpiecznej misji, witane są entuzjastycznie – jak bohaterki/owie a potem, jak to zwykle bywa, ojczyzna o nich zapomina. (…) ów haft uświadamia nam, że każda osoba po doświadczeniu wojny już nigdy nie wraca do pierwotnego stanu. Nawet jeśli pozornie zostaje zacerowana i ozdobiona medalami, pod spodem nosi jednak dziury…”.
DOROTA PODLASKA
Ur. w 1968 roku w Bydgoszczy, mieszka w Warszawie. Malarka, graficzka, fotografka, performerka. Studiowała na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W czasie studiów związana z grupami artystycznymi Naprzód, Yach-Film, z którymi zajmowała się sztuką filmu wideo i tworzyła happeningi. Prace Podlaskiej często podejmują tematy dotyczące prywatnej sfery życia artystki. Jej główne medium to malarstwo figuratywne, dla którego wypracowała specyficzny sposób prezentacji. Niewielkich rozmiarów obrazy i obiekty aranżuje w instalacje. Tworzy też fotograficzne dokumentacje, akcje, interwencje w przestrzeniach, projektuje książki i wydawnictwa. Ma w swoim dorobku wystawy m.in. w Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, Galerii Arsenał w Białymstoku, Galerii Łaźnia w Gdańsku, pobyty studyjne w Finlandii, Francji, Włoszech, Korei Południowej, Japonii. Więcej o pracach Doroty Podlaskiej na: www.podlaska.com
* Kilka razy w roku na głównej ścianie w Faktycznym Domu Kultury przy Gałczyńskiego 12 w Warszawie pokazujemy jeden nowy „obraz faktyczny”. To dzieło współczesnego twórcy lub twórczyni, które dotyka spraw aktualnych, społecznych, politycznych czy historycznych. Na nieformalnym wernisażu artyści opowiedzą o idei dzieła oraz swoich inspiracjach. Za dobór dzieł odpowiedzialni są: Anna Sańczuk (historyczka sztuki, dziennikarka) i Mariusz Szczygieł (reporter i prezes Fundacji Instytut Reportażu).
Po wernisażu w tym samym miejscu (Faktyczny Dom Kultury) 4.10 o godz. 19.00 odbędzie się spotkanie z czeską pisarką Radką Denemarkovą z okazji premiery jej książki „Zegar z ołowiu”, na które również serdecznie zapraszamy. W rozmowie z autorką udział wezmą Olga Czernikow i Agata Wróbel a spotkanie poprowadzi Mariusz Szczygieł.